بررسی ارتباط الگوهای غذایی غالب با کوتاه قدی در کودکان تهرانی: یک مطالعه مورد- شاهدی

سابقه و هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط الگوهای غذایی با کوتاه قدی در کودکان کلاس اول شهر تهران در سال 1386 انجام پذیرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه مورد- شاهدی، قد کودکان(3147n=) در 5 منطقه شهر تهران با روش های استاندارد اندازه گیری و کوتاه قدی، بر اساس نمایه قد برای سن (کمتر از صدک 5) در مقایسه با جداول cdc 2000 تعیین شد. برای هر کودک کوتاه قد سه نفر شاهد از میان کودکان سالم و غیر کوتاه قد، انتخاب و وارد مطالعه شدند (مورد:86 نفر و شاهد: 308 نفر). پرسشنامه های مربوط به وضعیت اجتماعی- اقتصادی، وزن و قد زمان تولد کودک و مدت تغذیه با شیر مادر و پرسشنامه های یادآمد غذایی24 ساعته برای دو روز غیر متوالی برای هر یک از نمونه ها تکمیل شد. جهت شناسایی الگوهای غذایی غالب، روش تحلیل عاملی مورد استفاده قرار گرفت. مدل ها برای جنس، سن مادر، سواد مادر، سواد پدر، وزن هنگام تولد، بعد خانوار و انرژی تعدیل شدند. یافته ها : در مطالعه حاضر بین متغیرهای جنس، وزن هنگام تولد، سن مادر و تحصیلات والدین در دو گروه مورد و شاهد اختلاف معنی داری مشاهده شد(05/0p<). بررسی مصرف نشان داد که در گروه کوتاه قد، میانگین مصرف لبنیات (167±308 گرم/روز) و خشکبار (9±58/2 گرم/روز) کمتر از گروه شاهد (به ترتیب 232±382، 26±15/7 گرم در روز) و مصرف چربی(29±85/37 گرم/روز) بیشتر از گروه شاهد(22±94/30 گرم/روز) بود (05/0p<). در مطالعه حاضر، سه الگوی غذایی تعیین شد: الگوی غذایی 1 : نان، سیب زمینی، چربی، تخم مرغ، چاشنی ها، سایر سبزی ها، قند و نوشیدنی ها. الگوی غذایی 2: سبزی های برگی، غذاهای آماده، مغزها، سایر غلات، حبوبات، امعا و احشا. الگوی غذایی 3: کیک و بیسکویت، مرغ، لبنیات، میوه جات، غیره). دو الگوی غذایی اول و دوم ارتباط معنی داری با کوتاه قدی نداشتند، اما افرادی که در چارک سوم سومین الگوی غذایی قرار داشتند، نسبت به چارک اول آن از شانس پایین تری برای ابتلا به کوتاه قدی برخوردار بودند (05/0p<). نتیجه گیری: به نظر می رسد تبعیت از الگوی غذایی غنی از مواد پروتئینی (مثل لبنیات و گوشت ها) و کربوهیدرات دار (مثل میوه ها و کیک و بیسکویت) ممکن است خطر ابتلا به کوتاه قدی را در کودکان کاهش دهد. واژگان کلیدی: کودکان، کوتاه قدی، الگوی غذایی، تحلیل عاملی